Ελληνικά
Συχνά παραβλέπουμε τις συνέπειες σε ψυχολογικό επίπεδο που έχουν τα κατάγματα του Ισχίου στους ηλικιωμένους. Η μετεγχειρητική κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την επιστροφή του ασθενή στο επίπεδο λειτουργικότητας που είχε πριν τον τραυματισμό. Τα κατάγματα αυτά αποτελούν ένα σοβαρό και συχνό πρόβλημα υγείας (15.000 με 20.000 / έτος στην Ελλάδα).
Το κάταγμα ισχίου είναι μία τραυματική εμπειρία που συμβαίνει πολύ απότομα. Ο ασθενής ξαφνικά θα χάσει την ανεξαρτησία του, έχει πόνο, δυσκολία στη κινητοποίηση, εύκολη κόπωση και φυσικούς περιορισμούς, τα οποία επηρεάζουν τη ψυχολογία και δυσκολεύουν την αποθεραπεία των ασθενών.
Οι δυσκολίες αυτές επιδρούν ουσιαστικά στη ψυχολογία των ασθενών που πρέπει να προσαρμοστούν σε μια καινούργια πραγματικότητα. Οι ειδικοί πρέπει να δείχνουν ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση τους. Αν και η έρευνα γύρω από τη ψυχολογία των ασθενών με κάταγμα ισχίου δεν έχει εξελιχθεί αρκετά, έχουν βρεθεί τρία βασικά μοντέλα συμπεριφοράς
Τα τρία βασικά ψυχολογικά μοντέλα συμπεριφοράς:
- Φοβία για νέα πτώση
Το 30-50% των ηλικιωμένων ασθενών, οι οποίοι ζουν μόνοι τους επηρεάζεται αρνητικά από το φόβο μιας νέας πτώσης και πιθανού επανακατάγματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ο χειρουργημένος ασθενής να έχει υπέρμετρο άγχος και να περιορίζει την κινητικότητά του και τη ποιότητα ζωής του γενικότερα. Ο περιορισμός αυτός με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε μια μεγάλη μυϊκή ατροφία λόγω της μείωσης της κινητοποίησης των ασθενών και να έχει ως αποτέλεσμα μια δευτερογενή σωματική αιτία νέου τραυματισμού (απώλεια ευστάθειας – νέα πτώση). Επίσης η φοβία αυτή μειώνει την αυτοεκτίμηση του ασθενή, ο οποίος μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο ψυχολογικής και σωματικής κατάπτωσης.
- Υπερδραστηριότητα
Κάποιοι ασθενείς αντίθετα αντιδρούν στους περιορισμούς της νέας κατάστασης! Ο προσωρινός περιορισμός της καθημερινής δραστηριότητας των ασθενών με κάταγμα ισχίου, όπως συχνά επιβάλλεται για ασφαλή και αργή αποθεραπεία είναι ιδιαίτερα καταπιεστικός. Συνιστώνται συχνά κάποιες προφυλάξεις, όπως για παράδειγμα η αποφυγή χαμηλών καθισμάτων, σταυρώματος των ποδιών ή κάμψης του ισχίου πέρα των 90 μοιρών, οι οποίες δυσκολεύουν ιδιαίτερα τους έντονα κοινωνικούς ασθενείς ή εκείνους που μένουν μόνοι τους. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς δεν ακολουθούν με το σωστό τρόπο και ρυθμό τις οδηγίες των πρωτοκόλλων αποθεραπείας αναπτύσσοντας με αυτό τον τρόπο υπερδραστηριότητα για την οποία δεν είναι ακόμα έτοιμοι. Ωστόσο αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κόπωση και την αύξηση κινδύνου για ένα νέο τραυματισμό. Η κόπωση, ή ένας τραυματισμός αποθαρρύνουν αυτούς τους ασθενείς από τις υπερβολικές φιλοδοξίες για έντονες δραστηριότητες με αποτέλεσμα να έχουν συχνά καταθλιπτική διάθεση και αίσθημα αυτοαπαξίωσης.
- Υπερβολική ανικανότητα
Με βάση αυτό το μοντέλο ο ασθενής παρουσιάζει μια συμπεριφορά γενικότερης απραξίας και θεωρεί πως είναι ικανός για αρκετά λιγότερες δραστηριότητες από αυτές που πραγματικά μπορεί. Οι ασθενείς αυτοί μεταφράζουν την προσωρινή αυτή μετεγχειρητική συμπτωματολογία ως αποτέλεσμα φυσιολογικής γήρανσης με αποτέλεσμα να αφήνονται και να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στην διαδικασία της αποθεραπείας. Πολλοί από τους ασθενείς μπορεί να πάσχουν ήδη από γεροντική κατάθλιψη και η φυσική ταλαιπωρία του τραυματισμού, του χειρουργείου και της αποθεραπείας μπορεί να τους οδηγήσει σε απόγνωση, στερώντας τους από κάθε κίνητρο να ανακτήσουν την κινητικότητα και την ανεξαρτησία τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όπως και στα προηγούμενα μοντέλα, να οδηγεί σε έναν όλο και πιο μεγάλο φαύλο κύκλο περιορισμένης κινητικότητας – μυϊκής ατροφίας – εξάρτησης από το περιβάλλον – χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Ο σκοπός και ο στόχος της προσέγγισης των ασθενών θα πρέπει να είναι η αύξηση του αισθήματος της επάρκειας και της αυτοεκτίμησης καθώς και της διατήρησης του αυτοελέγχου καθ’ όλη τη διάρκεια της αποθεραπείας. Η καλή συνεργασία με τον ασθενή κρίνεται απαραίτητη για την αναγνώριση και την καταπολέμηση παραγόντων που συντηρούν τη ψυχολογική αναστάτωση. Η εξ’ αρχής ενημέρωση του ασθενούς σχετικά με τα προσδοκώμενα οφέλη της αποθεραπείας και το ρυθμό κινητοποίησης, ανεξαρτητοποίησης είναι σημαντική ώστε να τεθούν και να επιτευχθούν σωστά οι στόχοι. Ενίοτε χρειάζεται έναρξη ή τροποποίηση κάποιας σχετικής φαρμακευτικής αγωγής. Το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί τέλος να ενημερωθεί και παίξει καθοριστικό ρόλο στην συνολική αυτή πορεία.
Συμπερασματικά
Τα κατάγματα του ισχίου αποτελούν μια σημαντική νόσο για τους ηλικιωμένους ασθενείς, που σε ποσοστό 70% των ασθενών δεν θα προσεγγίσουν τα προκαταγματικά επίπεδα κινητικότητας, ενώ το 50% των ασθενών αποβιώνει εντός της διετίας από την επέμβαση, λόγω επιπλοκών που σχετίζονται με την μειωμένη κινητικότητα. Η γνώση της συμπεριφοράς των παραπάνω ασθενών και η παρέμβαση από ειδικούς (Ψυχιάτρους και Ψυχολόγους) μπορεί να βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό την αντιμετώπιση και συνολική πορεία αυτών των ασθενών.
Οι νέες Χειρουργικές τεχνικές (MIS) που εξασφαλίζουν άμεση κινητοποίηση χωρίς περιορισμούς είναι ένα επιπλέον όπλο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτών και πρέπει να προτιμώνται όταν είναι εφικτό.